Decyzja o podjęciu pracy zarobkowej w Niemczech jest często wybieraną przez Polaków opcją w celu poprawy sytuacji finansowej swojego gospodarstwa domowego. Proces zakładania firmy jest uproszczony, a popularną formą biznesu jest Gewerbe, czyli jednoosobowa działalność gospodarcza. Co warto znać przed jej uruchomieniem? Jakie prawa i obowiązki przysługują przedsiębiorcom? O tym dowiesz się w dzisiejszych artykule!
 

 

Na czym polega prowadzenie Gewerbe?

 
Założenie i prowadzenie własnej firmy wiąże się przede wszystkim z dużą odpowiedzialnością. Osoba zarządzająca przedsiębiorstwem samodzielnie określa godziny oraz miejsce pracy, a także musi zapewnić odpowiednie warunki, w tym pomieszczenia, narzędzia i ubiór roboczy. Istotne jest, aby przedsiębiorca samodzielnie zarządzał swoją działalnością, co obejmuje między innymi rejestrację firmy, wynajem lokali, wystawianie faktur, prowadzenie księgowości, negocjacje z kontrahentami i ustalanie cen za świadczone usługi. Właściciel powinien także dążyć do współpracy z wieloma kontrahentami lub aktywnie poszukiwać nowych.
Osoba kierująca działalnością Gewerbe ponosi odpowiedzialność za jakość wykonywanych prac i rozlicza wynagrodzenia. Dodatkowo zobowiązana jest do opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne i, w przypadku określonych grup zawodowych, na ubezpieczenie emerytalno-rentowe, jak na przykład rzemieślnicy wymienieni w załączniku „A” do niemieckiej ustawy o rzemiośle.
 

Jak wygląda rozliczenie się z Gewerbe?

 
Każdy, kto w danym roku podatkowym zarządzał działalnością gospodarczą w Niemczech, musi złożyć odpowiednie deklaracje podatkowe w niemieckim urzędzie skarbowym. Dotyczy to zarówno osób, których dochody nie przekroczyły kwoty wolnej od podatku, jak i tych, które odnotowały straty.
Dokumenty niezbędne do rozliczenia działalności Gewerbe to:
 
• zaświadczenie o dochodach z EU/EOG lub EU EWR,
• potwierdzenie wpłacania składek ubezpieczeniowych,
• kopia dokumentu rejestracyjnego Gewerbe,
• potwierdzenia wpłat i otrzymanych płatności związanych z działalnością (wyciągi bankowe, dokumentacja kasowa),
• kopia dokumentu tożsamości,
• faktury za wydatki związane z prowadzoną działalnością,
• wszystkie faktury wystawione w ramach działalności,
• dokument Lohnsteuerbescheinigung, jeśli osoba była zatrudniona na umowę o pracę w danym roku podatkowym,
• zestawienie przychodów i wydatków za dany rok.
 
Osoby prowadzące działalność gospodarczą w Niemczech mają obowiązek corocznego rozliczenia się z urzędem skarbowym do 31 maja następnego roku. Przy korzystaniu z usług doradcy podatkowego w Niemczech, termin ten można przedłużyć do 31 grudnia. Istnieje możliwość rozliczenia działalności Gewerbe za ostatnie 4 lata.
W deklaracji podatkowej można odliczyć wszystkie koszty związane z działalnością. Ważne jest, aby posiadać dowody na poniesione wydatki, jak na przykład wyciągi bankowe
dla transakcji bezgotówkowych. Można również odliczyć koszty związane z prowadzeniem podwójnego gospodarstwa domowego.
 

Gewerbe w Niemczech a podatek VAT

 
Osoby, które decydują się na prowadzenie działalności zwolnionej z VAT, zgodnie z obowiązującymi przepisami lub te, które przy zakładaniu własnej firmy Gewerbe zadeklarowały w formularzu zgłoszeniowym do urzędu skarbowego (Fragebogen zur steuerlichen Erfassung), że wybierają system opodatkowania dla małych przedsiębiorców, nie muszą płacić tego podatku. Zgodnie z prawem niemieckim, takie zwolnienie dotyczy podmiotów, które przewidują, że ich roczny obrót nie przekroczy 17,5 tys. euro w danym roku oraz 50 tys. euro w kolejnym roku.
 
W pierwszym roku działania limit ten jest proporcjonalnie obliczany w zależności od okresu prowadzenia działalności – na przykład, działając od lipca do grudnia, limit wynosi 8 750 euro. Jeśli przedsiębiorca w momencie rejestracji przewiduje, że przekroczy ten próg, musi zarejestrować się jako płatnik VAT i wystawiać faktury z naliczonym VAT-em. W takiej sytuacji konieczne jest również składanie miesięcznych deklaracji VAT (Umsatzsteuervoranmeldung). Po spełnieniu określonych kryteriów od trzeciego roku działalności przedsiębiorca może mieć możliwość przejścia na system rozliczeń kwartalnych lub rocznych.
 

Prawa i obowiązki przedsiębiorcy

 
W Niemczech każdy obywatel państwa należącego do Unii Europejskiej ma prawo do założenia i prowadzenia działalności gospodarczej, znanego jako Gewerbe. Niezbędny jest jednak formalny krok rejestracji tej działalności w odpowiednim urzędzie (Gewerbeamt). Osoby prowadzące własną działalność są zobowiązane do płacenia podatków od uzyskiwanych przychodów w Niemczech oraz do regulowania należnych składek ubezpieczeniowych, przy czym część z nich jest obligatoryjna, a pozostałe mogą być opłacane na zasadzie indywidualnej decyzji przedsiębiorcy.
 
Polscy przedsiębiorcy decydujący się na otwarcie Gewerbe w Niemczech mogą korzystać z potencjalnie niższych kosztów prowadzenia działalności oraz korzystniejszego systemu podatkowego w porównaniu do Polski. Przedsiębiorcy, którzy mogą napotkać trudności związane z barierą językową czy brakiem znajomości lokalnych przepisów, mogą szukać wsparcia w specjalizujących się w tej dziedzinie biurach rachunkowych.
Prawa przysługujące przedsiębiorcom Gewerbe w Niemczech obejmują stosunkowo proste procedury rejestracyjne i możliwość skorzystania z niższego progu podatkowego niż w Polsce. Dodatkowo właściciele firm mogą odliczać od podatku wiele wydatków związanych z działalnością oraz ubiegać się o takie świadczenia jak zasiłek na dzieci (Kindergeld).
Z obowiązków przedsiębiorcy w Niemczech najważniejszym jest odprowadzanie podatku od wykonywanej pracy dla klientów. Rozliczanie się z niemieckim urzędem skarbowym
 
(Finanzamt) może być uproszczone dzięki współpracy z biurem rachunkowym, które zajmuje się także dokonywaniem odpisów podatkowych od poniesionych kosztów działalności.
 

Gewerbe w Niemczech – pozostałe informacje

 
Podczas zakładania jednoosobowej działalności w Niemczech, istotne jest uwzględnienie kilku ważnych aspektów, takich jak ubezpieczenie zdrowotne, składki oraz podatki. Przed rozpoczęciem prowadzenia biznesu niezbędne jest zarejestrowanie jej w niemieckim rejestrze gospodarczym (Gewerberegister). Rejestracja ta dotyczy również wszelkich zmian w działalności, takich jak zmiana adresu czy profilu działalności, a także jej zakończenie. Należy zaznaczyć, że ta obowiązkowa rejestracja nie dotyczy przedstawicieli wolnych zawodów, jak architekci czy lekarze, którzy w Niemczech nie są uznawani za prowadzących działalność gospodarczą, lecz świadczą usługi w ramach swojego zawodu.
 
Po zarejestrowaniu działalności odpowiedni urząd gospodarczy informuje urząd skarbowy o nowej działalności, który następnie wysyła do przedsiębiorcy formularz kwestionariusza. Do jego wypełnienia potrzebne będą informacje takie jak data rejestracji, przewidywany obrót oraz zysk w pierwszym roku działalności, co pozwoli na przypisanie numeru podatkowego oraz, w razie potrzeby, numeru VAT.
 
Jeśli chodzi o ubezpieczenie zdrowotne, każda osoba prowadząca działalność w Niemczech od 2009 roku jest zobowiązana do posiadania polisy zdrowotnej z niemieckiego zakładu ubezpieczeniowego, chyba że jest już objęta państwowym systemem ubezpieczeń zdrowotnych. Obowiązek ubezpieczenia emerytalnego różni się w zależności od rodzaju prowadzonej działalności – inne zasady obowiązują wolne zawody, a inne rzemieślników.
 
Prowadzenie działalności w Niemczech nie wymaga niemieckiego adresu zameldowania, co jest korzystne dla osób mieszkających w rejonach przygranicznych. Możliwe jest również zarejestrowanie działalności bez takiego adresu, jednak spełnienie dodatkowych warunków jest niezbędne, aby korzystać z pełni praw podatkowych.
Warto również mieć na uwadze zagrożenie tzw. samozatrudnieniem pozorowanym. Jest to sytuacja, gdy działalność gospodarcza jest faktycznie stosunkiem zależnym, a zleceniodawca kontroluje warunki pracy zleceniobiorcy. Niemieckie urzędy mogą traktować takie przypadki jako ukryte stosunki pracy, co wiąże się z koniecznością odprowadzania składek i podatków właściwych dla zatrudnienia zależnego.
 
Dla bezpieczeństwa prawno-podatkowego ważne jest przechowywanie wszelkiej dokumentacji związanej z prowadzoną działalnością przez okres 6 do 10 lat po jej zakończeniu. Przedsiębiorcy muszą być świadomi swoich obowiązków podatkowych oraz ubezpieczeniowych, aby uniknąć konfliktów z prawem niemieckim.