Kontrola podatkowa to temat budzący niepokój wśród przedsiębiorców w Niemczech. Czy urząd skarbowy zapowiada swoje wizyty? Jakie aspekty działalności zostaną prześwietlone? Jakie konsekwencje mogą Cię spotkać za ewentualne uchybienia? Dowiedz się, jakie obowiązki Cię czekają i jak fiskus sprawdza zgodność rozliczeń, aby prowadzić działalność zgodnie z prawem.

 

Jak przygotować się do kontroli podatkowej w Niemczech – jaki jest zakres czynności kontrolnych?

Ordynacja podatkowa Niemiec, znana jako Abgabenordnung, definiuje kryteria dopuszczalności przeprowadzania kontroli, określa zakres wykonywanych działań kontrolnych, formę decyzji o ich realizacji, metody informowania o zaplanowanych kontrolach oraz zasady współpracy między podatnikami a organami kontrolnymi. Dodatkowe wytyczne dotyczące procedur kontroli w firmach można znaleźć w Betriebsprüfungsordnung, czyli administracyjnym rozporządzeniu dotyczącym audytu podatkowego.

 

Szczegółowe regulacje odnośnie procedur kontrolnych są także zawarte w ustawach oraz rozporządzeniach, które są dostosowane do specyfiki działalności kontrolowanej jednostki oraz właściwości organu kontrolującego w poszczególnych krajach związkowych.

 

Które firmy podlegają kontroli podatkowej?

 

Fakt, czy firma zostanie poddana kontroli przez urząd skarbowy, często zależy od losowego wyboru. Niemniej istnieją określone okoliczności, które mogą zwiększyć szanse na przeprowadzenie audytu podatkowego. Należą do nich między innymi wątpliwa wiarygodność złożonej deklaracji podatkowej, znaczne różnice w kwotach dochodów i wydatków zadeklarowanych w stosunku do poprzednich lat oraz negatywne wrażenia wynikające z analizy deklaracji.

 

W przypadku spółek dodatkowo ważne są takie aspekty jak wzrost wartości aktywów niepoparty odpowiednim wzrostem sprzedaży, zbyt niski obrót oraz duże wahania w obrotach bez wyraźnych przyczyn. Z doświadczenia wynika również, że wielkość przedsiębiorstwa odgrywa znaczącą rolę – największe firmy zazwyczaj podlegają kontroli co najmniej raz w roku.

 

Czy urząd skarbowy uprzedza przedsiębiorcę o kontroli?

 

Przeważnie inspekcje podatkowe wymagają wcześniejszego zawiadomienia na piśmie. W odniesieniu do dużych przedsiębiorstw przeprowadzenie audytu następuje nie wcześniej niż cztery tygodnie, a w przypadku mniejszych firm – dwa tygodnie po dostarczeniu takiego zawiadomienia. Kontrola może być jednak przeprowadzona bez uprzedzenia, jeżeli istnieją uzasadnione podejrzenia, że przedsiębiorstwo unika opłacania podatków lub dopuszcza się innych przestępstw podatkowych. Wizyta bez zapowiedzi jest również możliwa w przypadkach dotyczących podatku VAT.

 

Otrzymawszy zawiadomienie o nadchodzącej kontroli, masz prawo wnioskować o odroczenie jej terminu. Skuteczne uzasadnienie prośby o przełożenie kontroli może stanowić np. zwolnienie lekarskie, trwający remont w firmie lub zaplanowany urlop pracowników kluczowych dla procesu kontroli.

 

Jaki okres podlega kontroli podatkowej?

 

Zwykle zakres audytu podatkowego obejmuje trzy kolejne lata podatkowe, choć w przypadku firm przeprowadza się go po zakończeniu każdego roku rozliczeniowego. Jednak w wyjątkowych sytuacjach, takich jak podejrzenia o przestępstwa podatkowe czy inne nieprawidłowości, czas trwania kontroli może zostać rozszerzony i przekroczyć standardowe trzy lata.

 

Zazwyczaj, audyty przeprowadzane są w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej przez firmę, ale w specyficznych przypadkach mogą odbywać się również w biurach doradców podatkowych. Niemieckie przepisy nie definiują dokładnego czasu trwania kontroli podatkowej.

 

Zgodnie z § 7 Betriebsprüfungsordnung proces ten powinien skupiać się na najważniejszych aspektach i być ograniczony czasowo do minimum niezbędnego do przeprowadzenia audytu.

 

Co sprawdza fiskus podczas kontroli?

 

W trakcie inspekcji organy podatkowe dokładnie analizują różne aspekty działalności przedsiębiorstwa, w tym: zgodność i dokładność dokumentacji księgowej, zarówno faktur dochodowych, jak i kosztowych, czy rachunków. Kontrolowane są także systemy kasowe oraz księgi kasowe, jeśli przedsiębiorstwo korzysta z kasy fiskalnej. Ponadto weryfikacji podlegają ewidencje przebiegu pojazdów, koszty odliczeń związanych z inwestycjami, raporty kosztów delegacji, a także umowy o pracę oraz rozliczenia płacowe pracowników.

 

W przypadku Niemiec popełnienie oszustwa podatkowego może skutkować sankcjami zarówno finansowymi, jak i karnymi, w tym pozbawieniem wolności do 10 lat. Osoba, która nie ujawniła wszystkich swoich dochodów, musi zapłacić należny podatek wraz z dodatkowymi odsetkami karnymi, które wynoszą 6%. Dodatkowo urząd skarbowy ma prawo nałożyć grzywnę za opóźnienie w przypadku braku współpracy podczas audytu. Wysokość nałożonych kar finansowych zależy od skali uszczerbku finansowego oraz od regionu zamieszkania oskarżonego, przy czym w północnej części kraju stawki są wyższe niż na południu.

 

Na czym polega samoujawnienie (Selbstanzeige)?

 

Jeżeli nie dopełniłeś swoich zobowiązań podatkowych, istnieje możliwość uniknięcia sankcji finansowych lub karnych poprzez dobrowolne ujawnienie popełnionych błędów. Termin „samoujawnienie” odnosi się do inicjatywy zgłoszenia do odpowiednich władz wszelkich zobowiązań podatkowych, które nie zostały dotychczas uregulowane oraz ich spłaty. Ważne jest, aby podjąć takie działania, zanim rozpocznie się kontrola skarbowa.

 

W celu uniknięcia niepokoju związanego z kontrolą podatkową należy systematycznie wywiązywać się z obowiązków wobec organów skarbowych i prawnych. Ważne jest, aby dokumentację prowadzić w sposób zorganizowany i kompletny, a w razie wystąpienia wątpliwości — skorzystać z pomocy doświadczonego doradcy podatkowego. Jest to preferowane rozwiązanie, pozwalające na uniknięcie negatywnych konsekwencji, które mogą wynikać z samodzielnie podejmowanych decyzji.