W Niemczech forma działalności gospodarczej znana jako Kleingewerbe cieszy się dużą popularnością wśród polskich przedsiębiorców. Jest to doskonała opcja dla osób otwierających swoją firmę na niemieckim rynku, pozwalając na dokładne zapoznanie się z miejscowymi regulacjami biznesowymi i systemem opodatkowania. Kleingewerbe jest szczególnie polecane dla małych przedsiębiorców, takich jak rzemieślnicy z sektora budowlanego, którzy specjalizują się w mniejszych projektach remontowych lub budowlanych. Choć przepisy regulujące działanie małych firm w Niemczech są stosunkowo restrykcyjne i wymagają uwagi, liczne korzyści płynące z prowadzenia takiego rodzaju przedsiębiorstwa przekonują wielu, że jest to przedsięwzięcie warte rozważenia.
 

 

Czym jest Kleingewerbe w Niemczech?

 
Kleingewerbe to pojęcie stosowane w Niemczech na określenie niewielkiego przedsiębiorstwa. Jest to forma biznesowa charakteryzująca się prostotą zarządzania i ograniczonymi wymaganiami formalnymi, co odróżnia ją od bardziej złożonych struktur korporacyjnych, takich jak spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH) czy spółki akcyjne (AG). Jednym z głównych atutów Kleingewerbe jest możliwość zwolnienia z podatku VAT, pod warunkiem spełnienia określonych warunków.
 
Termin „mała działalność gospodarcza” w kontekście niemieckim, odmiennie niż w Polsce, wywodzi się bezpośrednio z przepisów podatkowych kraju. Kleingewerbe jako forma działalności, opiera się na definicji zawartej w ustawie o podatku dochodowym, gdzie najważniejsze jest, aby przychody przedsiębiorstwa w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły 22.000 euro (limit ten do 2019 roku wynosił 17.500 euro). Działalność kwalifikująca się jako Kleingewerbe nie podlega obowiązkowi płacenia podatku VAT (Umsatzsteuer), co przekłada się na korzyści finansowe dla przedsiębiorców, a także zwiększa ich konkurencyjność na rynku wobec większych, bardziej ugruntowanych firm.
 

Kto może prowadzić Kleingewerbe?

 
Kleingewerbe jest opcją dostępną dla różnorodnych grup przedsiębiorców na rynku niemieckim i jest przystępne dla każdego, kto może zakładać standardowe Gewerbe. Dotyczy to osób działających w branżach takich jak budownictwo, rzemiosło (np. stolarstwo, mechanika, elektryka, hydraulika), handel (np. prowadzenie sklepu) czy usługi (np. fryzjerstwo, gastronomia). Polacy, nawet bez stałego zameldowania, mogą zakładać Kleingewerbe w Niemczech, rejestrując firmę na adres biura księgowego, które pełni rolę pośrednika między niemieckimi instytucjami a przedsiębiorcą w Polsce.
 
Oto grupy, dla których Kleingewerbe może być korzystne:
– początkujący przedsiębiorcy – dla tych, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z biznesem, Kleingewerbe oferuje niskie bariery wejścia i umożliwia testowanie rynku bez konieczności dużych inwestycji,
– osoby pracujące na pełny etat – dla tych, którzy pracują na etacie, ale chcieliby dorobić, Kleingewerbe pozwala na elastyczne zarządzanie czasem i prowadzenie dodatkowej działalności,
– freelancerzy – osoby świadczące usługi niezaliczane do działalności wolontariackiej mogą korzystać z Kleingewerbe, co jest popularne wśród artystów i specjalistów kreatywnych,
– e-commerce – osoby prowadzące sprzedaż online przez platformy aukcyjne czy sklepy internetowe często wybierają Kleingewerbe z racji niskich obrotów kwalifikujących ich jako „małego przedsiębiorcę”.
 
Kleingewerbe jest także popularne wśród osób oferujących usługi lokalne, takie jak opieka nad dziećmi, prace remontowe czy transport, jako sposób na uregulowanie swojej działalności.
 

Jaka jest różnica pomiędzy Kleingewerbe a Gewerbe?

 
W Niemczech termin Gewerbe odnosi się do każdego rodzaju działalności prowadzonej z zamiarem uzyskiwania przychodów. Wśród różnych form tej działalności rozróżnia się tzw. Kleingewerbe, czyli małą działalność gospodarczą, która charakteryzuje się prostymi zasadami księgowymi i specyficznymi regulacjami podatkowymi, pod warunkiem że roczne przychody nie przekroczą 22.000 €. Osoby prowadzące małą działalność gospodarczą w Niemczech nie są zobowiązane do wpisywania swojej firmy do Handelsregister, czyli rejestru handlowego, co jest wymagane w przypadku innych form działalności. Nie obowiązuje ich również konieczność stosowania podwójnej księgowości. Jedną z głównych zalet Kleingewerbe jest zwolnienie z VAT, którego standardowa stawka w Niemczech wynosi 19%.
 

Na co zwrócić uwagę zakładając Kleingewerbe?

 
Podczas zakładania małej działalności gospodarczej, czyli Kleingewerbe, istotne jest precyzyjne wypełnienie odpowiedniego pola w formularzu deklaracyjnym, które dedykowane jest właśnie temu typowi działalności. Pominięcie tego pola uniemożliwia późniejszą zmianę statusu zwykłej działalności na małą działalność gospodarczą. Po zarejestrowaniu Gewerby w Gewerbeamt, czyli urzędzie ds. działalności gospodarczej, urząd ten automatycznie przesyła przedsiębiorcy odpowiednie formularze. Jednym z nich jest Fragebogen zur steuerlichen Erfassung, w którym znajduje się sekcja Kleinunternehmer-Regelungen. To właśnie tam przedsiębiorca musi zadeklarować, czy chce korzystać z przepisów dotyczących małej firmy.
 
Jedną z najważniejszych korzyści, ale też wyzwań związanych z prowadzeniem małej Gewerby, jest brak obowiązku płacenia VAT-u do momentu, gdy roczny dochód nie przekroczy 22.000 €. Ważne jest jednak, że żaden urząd nie zawiadomi przedsiębiorcy o konieczności zmiany statusu gewerby, gdy dochód przekroczy tę kwotę. Od tego momentu przedsiębiorca zobowiązany jest do płacenia podatku dochodowego i wystawiania faktur jako podatnik VAT od następnego roku podatkowego. W związku z tym, przedsiębiorca musi samodzielnie monitorować swoje dochody, aby wiedzieć, kiedy jego działalność przestaje kwalifikować się jako mała gewerba.
 
Koszty założenia Kleingewerbe są takie same, jak przy zakładaniu zwykłej działalności w Niemczech, z opłatami rejestracyjnymi w urzędzie ds. działalności gospodarczej wahać się mogą od 10 do 65 €, w zależności od lokalizacji. Chociaż koszty prowadzenia zwykłej Gewerby mogą obejmować takie elementy jak podwójna księgowość, doradztwo podatkowe czy rozliczenie podatku VAT, to w przypadku małej działalności, która jest zwolniona z VAT-u, przedsiębiorca unika tych dodatkowych obciążeń. Jednak stałe koszty związane z prowadzeniem księgowości mogą nadal obowiązywać, jeśli firma decyduje się na korzystanie z usług biura rachunkowego.
 

Najważniejsze zalety Kleingewerbe?

 
Pomimo pewnych niedogodności mała działalność gospodarcza, znana w Niemczech jako Kleingewerbe, przyciąga przedsiębiorców dzięki szeregowi korzystnych cech:
– łatwość i niskie koszty zakładania – założenie Kleingewerbe jest procesem prostym i ekonomicznym. Nie wymaga załatwiania skomplikowanych formalności ani dużych inwestycji początkowych,
– zwolnienie z VAT – najważniejszą zaletą Kleingewerbe jest brak obowiązku płacenia podatku VAT. Dzięki temu przedsiębiorcy nie muszą doliczać VAT do cen swoich produktów lub usług, co może być atrakcyjne dla klientów,
– elastyczność w zarządzaniu czasem – Kleingewerbe umożliwia przedsiębiorcom swobodne zarządzanie czasem pracy, co jest szczególnie korzystne dla osób mających inne obowiązki, takie jak praca etatowa czy sprawy rodzinne,
– możliwość testowania rynku – Kleingewerbe stanowi idealną opcję dla osób, które chcą sprawdzić swoje pomysły biznesowe na rynku bez ryzyka dużych strat finansowych. Jeśli działalność okaże się nierentowna, można ją zakończyć bez poważnych konsekwencji finansowych.
 
Mała działalność gospodarcza oferuje wiele korzyści, zwłaszcza w kontekście prostego prowadzenia księgowości i braku konieczności odprowadzania VAT, co sprawia, że jest to atrakcyjna forma działalności dla rozpoczynających biznes w Niemczech. Jest to szczególnie korzystne dla mniejszych przedsiębiorców, w tym dla Polaków, którzy pracują równocześnie w Polsce i nie przekraczają progu dochodowego 22.000 € w Niemczech. Dzięki zwolnieniu z VAT przedsiębiorcy mogą oferować swoje produkty i usługi po niższych cenach niż konkurencja.
 

Jakie są wady Kleingewerbe?

 
Choć Kleingewerbe oferuje wiele korzyści, istnieją również pewne wady, które warto rozważyć przed podjęciem decyzji o wyborze tej formy działalności.
 
– limit obrotu finansowego – podstawowym ograniczeniem dla Kleingewerbe jest maksymalny roczny obrót, który w 2020 roku wynosił 22 000 euro. Przekroczenie tego progu skutkuje automatycznym wykluczeniem z systemu Kleinunternehmer, co wiąże się z obowiązkiem płacenia VAT,
– brak możliwości odliczenia VAT – jako Kleinunternehmer nie ma możliwości odliczenia VAT-u od zakupionych towarów i usług związanych z działalnością, co oznacza, że wszystkie koszty zakupu muszą być pokryte bezpośrednio z kieszeni przedsiębiorcy,
– ograniczenia w rozszerzaniu działalności – Kleingewerbe może nie być najlepszym rozwiązaniem dla firm aspirujących do ekspansji na większą skalę, zarówno krajową, jak i międzynarodową.
Brak VAT-u niekiedy stanowi barierę w konkurencyjności na niektórych rynkach.
 
Ważne jest także, że właściciel Kleingewerbe ponosi pełną osobistą odpowiedzialność za wszelkie zobowiązania firmy. W przypadku pozwu osobisty majątek może być zagrożony.
Co do nazewnictwa firmy, jako że Kleingewerbe nie jest zarejestrowane w Handelsregister, nie możesz używać formalnej nazwy firmy (Firmenname). Zamiast tego musisz stosować nazwę opisową (Unternehmensbezeichnung), zawierającą pełne imię i nazwisko właściciela.
 
Podatkowe konsekwencje przekroczenia progu obrotu również stanowią wyzwanie. Gdy obrót wzrośnie powyżej 22 000 euro, należy zacząć płacić VAT, co wiąże się z dodatkowymi obowiązkami administracyjnymi, w tym koniecznością składania rocznych deklaracji VAT. Dodatkowo, gdy dochód przekroczy 24 500 euro rocznie, pojawia się obowiązek płacenia Gewerbesteuer, czyli podatku od działalności gospodarczej.
 
Forma działalności gospodarczej Kleingewerbe w Niemczech stanowi atrakcyjną opcję dla wielu przedsiębiorców, w tym Polaków rozpoczynających działalność na niemieckim rynku. Oferuje ona szereg zalet, takich jak niskie koszty założenia i prowadzenia, zwolnienie z podatku VAT oraz prostotę w zarządzaniu. Jest to doskonały wybór dla osób, które pragną elastycznie zarządzać swoim czasem, testować rynkowe pomysły bez znacznych inwestycji początkowych, a także dla tych, którzy pracują na pełny etat lub prowadzą działalność na niewielką skalę.