Cyfrowa transformacja administracji publicznej to nie tylko kwestia technologii, lecz przede wszystkim wyboru wartości, które mają wyznaczać kierunek rozwoju państwa. W centrum tej zmiany coraz częściej pojawia się idea cyfrowej suwerenności – zdolności instytucji publicznych do samodzielnego zarządzania infrastrukturą informatyczną, danymi obywateli i rozwojem narzędzi cyfrowych. W Niemczech kluczową rolę w realizacji tej wizji odgrywa Open Source Business Alliance – organizacja, która od lat kształtuje narodową strategię cyfryzacji poprzez promowanie otwartego oprogramowania, transparentnych standardów i modelu „public money – public code”.

Open Source Business Alliance jako lider cyfrowej suwerenności w Niemczech

Open Source Business Alliance to największe stowarzyszenie zrzeszające firmy, instytucje i ekspertów działających na rzecz otwartego oprogramowania i cyfrowej niezależności w Niemczech. Organizacja powstała z potrzeby przeciwdziałania technologicznej zależności administracji publicznej od komercyjnych dostawców. Jej głównym celem jest budowanie cyfrowej suwerenności Niemiec poprzez wdrażanie i promowanie rozwiązań open source w sektorze publicznym. OSB Alliance działa nie tylko jako reprezentacja branży IT, ale również jako aktywny partner instytucji państwowych i samorządowych w procesie modernizacji infrastruktury cyfrowej. W jej ramach powstają liczne inicjatywy i standardy, które wyznaczają kierunek transformacji cyfrowej zgodnej z zasadami transparentności, otwartości i niezależności od zamkniętych systemów.

Digital sovereignty jako fundament cyfryzacji administracji

Pojęcie digital sovereignty, czyli cyfrowej suwerenności, stanowi istotną wartość promowaną przez OSB Alliance. Zgodnie z definicją przyjętą przez niemiecki rząd i środowiska open source cyfrowa suwerenność oznacza zdolność państwa i jego instytucji do niezależnego zarządzania własną infrastrukturą cyfrową i danymi obywateli. W praktyce wiąże się to z wyborem technologii, które umożliwiają pełną kontrolę nad kodem źródłowym, interoperacyjność, bezpieczeństwo oraz możliwość długoterminowego rozwoju bez uzależnienia od jednego dostawcy. OSB Alliance podkreśla, że open source nie jest już alternatywą, lecz niezbędnym narzędziem do budowania bezpiecznej i demokratycznej cyfrowej przyszłości.

Public code jako standard finansowania oprogramowania publicznego

Jednym z najważniejszych postulatów OSB Alliance jest wdrażanie zasady „public money – public code”, według której oprogramowanie finansowane ze środków publicznych powinno być tworzone jako otwarte, dostępne i możliwe do ponownego wykorzystania. To podejście minimalizuje marnotrawienie zasobów budżetowych, eliminuje bariery licencyjne i sprzyja współpracy między instytucjami. W 2022 roku zasada ta została oficjalnie wpisana do strategii cyfrowej rządu federalnego Niemiec i stanowi obecnie jeden z kluczowych filarów polityki zakupowej w sektorze IT. OSB Alliance działa aktywnie na rzecz jej implementacji poprzez publikację standardów zamówień, doradztwo dla administracji i budowę kompetencji w zakresie zarządzania otwartym oprogramowaniem.

Sovereign Cloud Stack – infrastruktura chmurowa oparta na open source

Sovereign Cloud Stack to projekt koordynowany przez OSB Alliance, który stanowi odpowiedź na potrzebę stworzenia niezależnej infrastruktury chmurowej dla sektora publicznego. Platforma oparta w całości na technologiach open source umożliwia budowę suwerennych rozwiązań chmurowych, które spełniają wysokie wymagania w zakresie bezpieczeństwa, skalowalności i zgodności z przepisami o ochronie danych. Współpraca z projektami takimi jak Gaia-X pozwala na integrację SCS z szerszym ekosystemem europejskim, a wdrożenia w administracji federalnej i landowej pokazują, że model otwartej chmury może być realną alternatywą dla rozwiązań komercyjnych. Projekt finansowany jest przez rząd niemiecki i wspierany przez liczne organizacje publiczne oraz prywatne.

ZenDiS i openDesk – narzędzia cyfrowej niezależności instytucji

Zentrum für Digitale Souveränität (ZenDiS), powstałe z inicjatywy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Niemiec, stanowi centralny ośrodek kompetencji w zakresie open source dla sektora publicznego. Jednym z jego kluczowych produktów jest pakiet openDesk, który oferuje otwartą alternatywę dla komercyjnych pakietów biurowych, takich jak Microsoft 365. Rozwiązanie to integruje popularne aplikacje open source, zapewniając instytucjom pełną kontrolę nad środowiskiem pracy, bezpieczeństwem danych i kompatybilnością systemów. ZenDiS wspiera także platformę openCoDE – repozytorium otwartych rozwiązań wykorzystywanych przez niemiecką administrację, co umożliwia ponowne wykorzystywanie kodu i współpracę między jednostkami administracyjnymi na poziomie federalnym i lokalnym.

Open Source Business Alliance – Przyszłość cyfrowej administracji

Działania OSB Alliance oraz instytucji partnerskich, takich jak ZenDiS, pokazują, że przejście na model otwarty nie tylko zwiększa efektywność działania sektora publicznego, ale także przyczynia się do rozwoju lokalnych kompetencji, wzrostu bezpieczeństwa informacyjnego i redukcji kosztów. Open source staje się standardem w niemieckiej administracji, wspieranym przez konkretne polityki publiczne, ramy prawne i instrumenty finansowe. Współpraca z sektorem prywatnym, wspólne rozwijanie kodu źródłowego oraz budowanie ekosystemu transparentnych technologii to strategiczne kierunki dalszej cyfryzacji. Model niemiecki może stanowić inspirację dla innych krajów, które chcą zachować digital sovereignty i jednocześnie budować nowoczesną, demokratyczną administrację opartą na wartościach otwartości i zrównoważonego rozwoju.