System emerytalny dla przedsiębiorców w Niemczech — jak działa?

System zabezpieczenia społecznego w Niemczech został wprowadzony podczas industrializacji w drugiej połowie XIX wieku przez kanclerza Ottona von Bismarcka. W 1883 roku zainicjowano obowiązkowe ubezpieczenia zdrowotne dla pracowników, które stały się podstawą państwa opiekuńczego. Model ten, finansowany przez składki pracowników i pracodawców, posłużył jako wzór dla innych krajów europejskich na początku XX wieku.

System emerytalny w Niemczech

System zabezpieczenia społecznego w Niemczech opiera się na pięciu elementach. Pierwszym z nich jest ubezpieczenie emerytalne, którego składki wynoszą 18,7% wynagrodzenia, przy czym połowa tej kwoty jest pokrywana przez pracodawcę, a połowa przez pracownika. Kolejnym jest ubezpieczenie zdrowotne, finansowane z 14,6% składki, również dzielonej równo między pracodawcę a pracownika.

Ubezpieczenie od wypadków przy pracy jest finansowane wyłącznie przez pracodawców. Natomiast ubezpieczenie pielęgnacyjne opłacane jest ze składki w wysokości 2,35%, gdzie koszty dzielone są pomiędzy pracodawcę i pracownika. Ostatnim elementem jest ubezpieczenie na wypadek utraty pracy, zwanego też ubezpieczeniem od bezrobocia, finansowane ze składki w wysokości 3,0%, podzielonej równo między obie strony.

Wszyscy pracownicy etatowi są zobowiązani do uczestnictwa w programie ubezpieczenia emerytalnego, co jest wymogiem ustawowym, z odprowadzanymi składkami przez pracodawcę. Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą mogą ubezpieczać się na zasadach dobrowolności. Rządowe dotacje do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego różnią się w zależności od wielu czynników, takich jak rozwój wynagrodzeń czy wysokość składki. Państwo oferuje także dodatkowe wsparcie dla pokrycia niektórych świadczeń emerytalnych, które nie są objęte składkami.

Świadczenia emerytalne w Niemczech

Ubezpieczenie emerytalne w Niemczech jest zarządzane przez kilka instytucji. Główną z nich jest Federalna Niemiecka Instytucja Ubezpieczenia Emerytalno-Rentowego, wspierana przez regionalne jednostki oraz specjalistyczne Niemieckie Ubezpieczenie Emerytalne skoncentrowane na sektorach górnictwa, kolejnictwa i morskiego. Odpowiedzialność za ubezpieczenia emerytalne dla rolników spoczywa na Instytucji Ubezpieczenia Społecznego dla Rolnictwa, Leśnictwa i Ogrodnictwa.

Od 2012 roku, zarówno mężczyźni, jak i kobiety w Niemczech nabywają prawo do emerytury po osiągnięciu 67 roku życia, z planami stopniowego zwiększania tego wieku do 69 lat do 2035 roku. Planowane są również zmiany mające na celu zniechęcanie do wcześniejszego przejścia na emeryturę.

Aby kwalifikować się do otrzymania świadczeń emerytalnych, wymagane jest udokumentowanie co najmniej 60 miesięcy (5 lat) płatności składek. Opóźnienie przejścia na emeryturę o jeden miesiąc po ukończeniu 67 roku życia zwiększa wysokość emerytury o 0,5 proc. za każdy dodatkowy miesiąc. Kontynuacja pracy nie wpływa na zawieszenie prawa do otrzymania emerytury. Osoby, które wcześniej pobierały rentę z tytułu niezdolności do pracy lub opiekuńczą i mają co najmniej 35-letni staż pracy, mogą przejść na emeryturę w wieku 63 lat. Osoby z ciężkim inwalidztwem i 35-letnim okresem składkowym mogą ubiegać się o emeryturę już w wieku 62 lat.

Filary systemu emerytalnego w Niemczech

W Niemczech funkcjonuje system emerytalny oparty na trzech głównych składnikach. Pierwszym z nich jest państwowa emerytura, która jest uzależniona od ilości lat pracy, podczas których odprowadzane były składki społeczne, a także od poziomu dochodów brutto. Wypłacane świadczenie wynosi zazwyczaj około 30% wcześniejszych zarobków.

Drugim elementem jest emerytura zakładowa, związana z funduszem emerytalnym oferowanym przez pracodawcę, gdzie dodatkowe składki są potrącane z wynagrodzenia brutto i inwestowane. Takie rozwiązanie pozwala obniżyć obciążenia podatkowe i składkowe zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. Trzeci filar to prywatne ubezpieczenie emerytalne, w ramach którego kapitał jest gromadzony przez inwestycje na rynku akcji. Jest to szczególnie korzystne dla młodszych osób, z możliwością skrócenia okresu składkowego do 30 lat, w zależności od oferty, zamiast do końca życia zawodowego jak w przypadku emerytury państwowej.